Համառոտ ակնարկ
Քաղաքական բանտարկյալ Ռուբեն Վարդանյանը, որը 2023 թվականի սեպտեմբերից ապօրինաբարպահվում է Ադրբեջանում, ներկայում անցնում է քաղաքական ցուցադրական դատավարությանմիջով, որը լի է դատական գործընթացի աղաղակող չարաշահումների լայն շրջանակով։ Այս էջում կներկայացնենք նրա գործի վերաբերյալ վերջին նորությունները:
Հիմնական մանրամասները
- Դատարան՝ Բաքվի ռազմական դատարան
- Հասցե՝ Bakı şəhəri, Suraxanı rayonu, Hövsan qəsəbəsi, Zığ şossesi, 8-ci km “10 L” (Բաքու, Սուրախանի թաղամաս, Գովսան բնակավայր, Զըխի փողոց, 8-րդ կմ, շենք 10 Լ)
- Մեղադրանքներ՝ 42 մեղադրանք, այդ թվում՝ ցմահ ազատազրկում սահմանող հոդվածներ
Ժամանակացույց
Փետրվարի 6, 2025
- Բաքվի ռազմական դատարանում անցկացված երրորդ դատական լսումների ժամանակ հիմնականում հրապարկվել են Ռուբեն Վարդանյանի դեմ մեղադրանքները:
- Դատախազն սկսել է ընթերցել 1988 թվականից սկսվող մեղադրանքները, որոնք ոչ մի առնչություն չունեն Վարդանյանի գործունեության հետ, քանի որ նա այդ ժամանակ ուսանել է Մոսկվայի պետական համալսարանում:
- Վարդանյանի պաշտպանի կողմից ներկայացված բոլոր հետևյալ միջնորդությունները մերժվել են՝
– Մեղադրողի կողմից օգտագործվող բոլոր գրավոր փաստաթղթերի և նյութերի պատճենների տրամադրում
– Գրավոր փաստաթղթերի և նյութերի՝ ռուսերենով կամ անգլերենով տրամադրում, քանի որ նա չի հասկանում ադրբեջաներեն
– Անհրաժեշտության դեպքում որպես «ապացույց» կցված տեսանյութերի հասանելիություն՝ թարգմանության հետ միաժամանակ
– Ինտերնետ կապի ապահովում՝ պաշտպանության համար անհրաժեշտ նյութերին հասանելիություն ունենալու համար: - Մինչև հիմա Ռուբեն Վարդանյանի համար բանավոր թարգմանել են մեղադրական եզրակացության և «ապացույցների» հազարավոր էջերի, որոնք պետք է օգտագործվեն նրա դեմ, հինգ տոկոսից էլ քիչ մասը։ Իսկ նրա տեղի փաստաբանը կարողացել է ուսումնասիրել նյութերի միայն 20 տոկոսը:
- Ի հավելումն, Ռուբեն Վարդանյանի պաշտպանը միջնորդություն է ներկայացրել դատարանի կողմից նշանակված թարգմանչին բացարկ հայտնելու մասին, այն բանից հետո, երբ նրա թարգմանած փաստաթղթերում հայտնաբերվել է լուրջ անհամապատասխանություններ, օրինակ՝
– նախնական լսումների թարգմանված որոշման մեջ եղել են հղումներ Բելառուսի օրենսդրությանը, ինչը բացարձակապես որևէ կապ չունի գործի հետ։
– Դատարանը պարզաբանել է, որ այդ թարգմանությունը կատարվել է այլ թարգմանչի կողմից, այլ ոչ թե ներկա պահին դատական գործընթացը թարգմանողի կողմից։ Չնայած միջնորդությունը մերժվել է, սակայն դատարանը կարգադրել է ապահովել ճշգրիտ և հստակ թարգմանությամբ։ - Ռուբեն Վարդանյանի փաստաբանը նաև միջնորդություն է ներկայացրել՝ դատական կոլեգիային բացարկ հայտնելու մասին։ Դատական կոլեգիան հայտարարել է, որ այս միջնորդությունը քննության կառնվի միայն այն ժամանակ, երբ պետական մեղադրողը կավարտի մեղադրանքների հրապարակումը։
- «Մեղադրանքների» հրապարակումը կշարունակվի փետրվարի 10-ի և փետրվարի 13-ի նիստերին։
Հունվարի 27, 2025 թ․
- Բաքվի ռազմական դատարանում անցկացված երկրորդ դատավարությանը զգալի թվով մարդ է եղել, սակայն այն փակ է եղել հանրության համար։ Դատարանի մուտքի մոտ իրականացված անվտանգության միջոցառումները նկատելիորեն ավելի խիստ են եղել, քան առաջին դատական նիստի օրը։ Դիտորդներին թույլատրվել է մուտքը՝ միայն կառավարության կողմից հաստատված ցուցակի համաձայն: Չկա որևէ ապացույց, որ դատավարությանը թույլատրվել է ներկա լինել անկախ հասարակական կազմակերպություններին կամ լրագրողներին կամ այդ երկրում հավատարմագրված դիվանագետների:
- Մինչև նիստի մեկնարկը՝ Ռուբեն Վարդանյանը խնդրել է կոնֆիդենցիալ հանդիպում ունենալ իրպաշտպանի հետ, ինչը բավարարվել է դատարանի քարտուղարին ծանուցելուց հետո։ Դա հնարավորություն է տվել Վարդանյանին և նրա փաստաբանին հակիրճ կերպով քննարկել իրենց ռազմավարությունը։
- Անցյալ շաբաթ մի քանի միջնորդություններ են ներկայացվել, այդ թվում՝ դատավարությունը հետաձգելու, լիազորագրի հաստատման խնդրանքով, որը Վարդանյանին հնարավորություն կտա քաղաքացիական հայցեր ներկայացնելու, այդթվում՝ «Բակինսկի Ռաբոչի» թերթի դեմ՝ զրպարտիչ տեղեկություններ հրապարակելու համար։ Եղել են նաև այլ ընդհանուր միջնորդություններ: Բոլոր միջնորդությունները մերժվել են առանց բացատրության։ Լիազորագրի վերաբերյալ դատարանը հայտարարել է, որ այն «իր իրավասությունից դուրս է»։ Ի հավելումն այս ամենին՝դատախազը մեղադրել է Վարդանյանին և նրապաշտպանին՝ իրավունքները չարաշահելու համար՝ պատճառաբանելով, որ այս հիմքով պետք է մերժելնրանց միջնորդությունները։
- Նիստի ընթացքում Ռուբեն Վարդանյանը հանդես է եկել ծավալուն ելույթով` ներկայացնելով իրտեսակետը դատավարության բնույթի վերաբերյալ և մատնանշելով դատավարական խախտումները, որոնք տեղի են ունեցել ինչպես նախաքննության, այնպես էլ ընթացիկ դատավարության ընթացքում: Այս խախտումները ներառում են՝
1. Գործի 422 հատոր նյութերին ծանոթանալու համարտրամադրվել է ընդամենը 23 օր։
2. Չեն տրամադրվել հիմնական փաստաթղթերի թարգմանությունները։
3. Տեսաապացույցներին ծանոթանալու համար չենեղել համապատասխան պայմաններ:
4. Փաստաբանի հետ փաստաթղթերի փոխանակման սահմանափակումներ են եղել, որոնք էապեսխոչընդոտել են իր պաշտպանությունը։
5. Ինտերնետը հասանելի չի եղել, որն էլ ավելի էսահմանափակել Ռուբեն Վարդանյանի պաշտպանությունը արդյունավետորեն նախապատրաստելու հնարավորությունը։ - Ռուբեն Վարդանյանը ևս մեկ անգամ առաջարկել է հարգանքի տուրք մատուցել բոլոր նրանցհիշատակին, ովքեր զոհաբերել են իրենց կյանքը՝ անկախ ազգային պատկան ելությունից, և հայտարարել է, որ ինքը պաշտպանում է ճշմարտությունը՝ հանուն նրանց հիշատակի։
- Ռուբեն Վարդանյանը նշել է, որ մեկուսարանը տևական ժամանակ իրեն հնարավորություն չի տվել հանդիպելու նոտարի հետ՝ դրանով իսկ խոչընդոտելով «Բակինսկի Ռաբոչիի» դեմ դատական հայց ներկայացնելու հնարավորությունը։ Նա վկայակոչել է Ադրբեջանի նախագահի ելույթը Շուշիի համաժողովում՝ կեղծ լուրերի դեմ պայքարի մասին, և պնդել է իր իրավունքը՝ պաշտպանելու իր պատիվն ու արժանապատվությունը կեղծ մեղադրանքներից:
- Ռուբեն Վարդանյանի տեղացի փաստաբանը նախատեսում է պաշտոնական հայց ներկայացնել դատախազություն և դատարան՝ պարզաբանման համար, թե ինչու են մեղադրական եզրակացությունը և հրապարակված ապացույցները որակվել որպես պետական գաղտնիք, և պահանջելու դրանք հրապարակային դարձնել թե հանրության, թե Ռուբեն Վարդանյանի ընտանիքի, և թե նրա միջազգային փաստաբանի համար:
- Ռուբեն Վարդանյանը պաշտոնապես հրաժարվել է պետության կողմից նշանակված փաստաբանի ծառայություններից, որին ներկայացրել էր դատախազը նախորդ նիստի ժամանակ։ Վարդանյանը պարզաբանել էր, որ այս փաստաբանը իրեն ոչ մի իրավական օգնություն չի ցուցաբերել և երբևէ չի այցելել մեկուսարան։ Սակայն մեղադրող կողմն առարկել է՝ պնդելով, որ պետության կողմից նշանակված փաստաբանը պետք է մնա։
- Հաջորդ դատական նիստը նշանակված է 2025 թվականի փետրվարի 6-ին, Բաքվի ժամանակով՝ առավոտյան ժամը 10-ին։
17 հունվարի, 2025 թ․
- Ռուբենի գործով առաջին նիստը տեղի է ունեցել Բաքվի ռազմական դատարանում։ Նախևառաջ, միջազգային իրավունքի տեսանկյունից անօրինական է նրան դատել ռազմական դատարանում, քանի որ նա քաղաքացիական անձ է, որը երբեք չի եղել զինված ուժերի հրամանատար կամ ծառայել բանակում: Դատավարությունն այնպես է կազմակերպվել, որ թվա, թե այն բաց է հանրության համար, սակայն միջազգային մամուլին, օտարերկրյա դեսպանատներին և քաղաքացիական հասարակության դիտորդներին արգելվել է ներկա գտնվել դատավարության ընթացքին: Այնուհանդերձ, ադրբեջանական պետական լրատվամիջոցները նկարահանել և հրապարակել են դատավարությունից տեսագրություններ՝ դրանցլեգիտիմ երանգ հաղորդելու համար:
- Դատական նիստը հետաձգելու միջնորդությունը բավարարվել է։ Սա, սակայն, չի էլ կարող շտկել գործընթացի բազմաթիվ և ընթացողչարաշահումները, որոնք շարունակվում են, ներառյալ այն, որ մեղադրական եզրակացության և այսպես կոչված ապացույցների մեծ մասը դասակարգվել են որպես պետական գաղտնիք, նյութերը, որոնք հասանելի են դարձել,ադրբեջաներեն են (քրեական գործով մեղադրյալներն իրավունք ունեն բոլոր նյութերի հասանելության՝ իրենց հասկանալի լեզվով), Ռուբենին արգելվել է իր ընտրած փաստաբանի հետ ուղիղ շփումից (նրա միջազգային փաստաբանին թույլ չեն տվել Ադրբեջան այցելել), նրան չեն տրամադրել իր դեմ վկաների ենթադրյալ ցուցմունքների վերաբերյալ որևէ մանրամասներ։ Ռուբենի և նրա պաշտպանի համար անհնարին է պաշտպանության նախապատրաստվել՝ առանց բոլոր ենթադրյալ ապացույցների անգլերեն կամ ռուսերեն և վկաների մասին տեղեկությունների լիարժեք հասանելիության, էլ չասած՝ պատրաստելու և ներկայացնելու թե՛ փաստաթղթային, թե՛ ցուցմունքային ապացույցներ Ռուբենի պաշտպանության համար:
- Ռուբենի գործը մյուսների գործերի հետ միավորելումիջնորդությունը մերժվել է։ Մերժման պատճառները չեն հիմնավորվել, չնայած նրան, որ հայ քաղբանտարկյալներին առաջադրված մեղադրանքները շատ նույնական են։
- Դատարանը հանձնարարել է քրեակատարողական ծառայությանը Ռուբենին տրամադրել պլանշետ, որը կպարունակի մեղադրական եզրակացությունը ռուսերենով, ինչպես նաև տրամադրել թարգմանիչ՝ գործի նյութերին ծանոթանալու համար։ Բայց եթե նույնիսկնրան ամբողջությամբ հասանելի լինենմեղադրական եզրակացությունը և ենթադրյալ ապացույցները՝ այդ ամենը շատ հեռու է բավարար լինելուց, քանի որ բավականաչափ ժամանակ և հնարավորություններ չկան՝ լիարժեք պաշտպանության նախապատրաստվելու, ներառյալ փաստաթղթային և ցուցմունքային ապացույցները հերքելու համար:
- Հաջորդ դատական նիստը նշանակված է 2025 թվականի հունվարի 27-ին: Ինչպես նախորդ նիստի դեպքում՝ այն պաշտոնապես «բաց» կլինի հանրության համար։ Այնուամենայնիվ, մենք կանխատեսում ենք, որ միջազգային մամուլը, օտարերկրյա դեսպանատները և քաղաքացիական հասարակության դիտորդներին կրկին հնարավորություն չեն ունենա դատավարությանը ներկա լինելու։
Կարևոր է իմանալ
Ռուբենը զգալի ճնշման տակ է։ Քննիչները կեղծել են հարցաքննության արձանագրություններն ու նյութերը, որոնք Ռուբենը հրաժարվել է ստորագրել։
Միջազգային հանրությունը և իրավապաշտպան կազմակերպությունները պահանջում են անհապաղ կերպով և անվերապահորեն ազատ արձակել հայ քրիստոնյա քաղբանտարկյալներին և ռազմագերիներին։
Գործողության կոչ
Հայցում ենք ձեր օգնությունն այս տեղեկությունըտարածելու համար՝ Ռուբեն Վարդանյանի և մյուսհայ քաղբանտարկյալների գործի վերաբերյալ իրազեկվածությունը բարձրացնելու նպատակով՝ արդարության հասնելու և ապահովելու միջազգային իրավունքի նկատմամբ հավատարմությունը։
Ավելին, կոչ ենք անում բոլոր նրանց, ովքեր ճանաչում են միջազգային լրագրողների, դիվանագետների կամ հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների, խրախուսել նրանց ներկա գտնվել դատական նիստին: Եթե նրանց մերժեն դատարանի դահլիճ մուտք գործելու իրավունքը, ապա խնդրում ենք, որ նրանք այդ մասին տեղեկացնեն «Ազատե՛ք հայ բանտարկյալների» թիմին՝ contact@freearmenianprisoners.com էլ․ հասցեին նամակ գրելու միջոցով։
Օգտագործեք այս հեշթեգները` #FreeArmenianPrisoners, #FreeArmenianHostages, #FreeRubenVardanyan
Ստորագրե՛ք մեր պահանջագիրը
Հազարավոր մարդիկ արդեն հայտնել են իրենց աջակցությունը Ռուբեն Վարդանյանին և մյուս բոլոր ապօրինաբար կալանավորված հայերին Բաքվի բանտերից ազատ արձակելու համար։ Ներգրավվե՛ք այս գործին։ Գործելու կոչ արե՛ք:
Ուղարկիր ֆիզիկական նամակ Ռուբենին
1. Սեղմե՛ք «Ներկայացնել Մանրամասները» ստորև կոճակը: Սա կբացի Ձեր փոստային ծրագիրը՝ ցուցումների համար նախապես լրացված հարցումով: Ուղարկեք այս նամակն այնպես, ինչպես կա:
2. «Ազատ արձակե՛ք հայ բանտարկյալներին» թիմը կպատասխանի Ձեզ՝ տրամադրելով անհրաժեշտ բոլոր տեղեկությունները Ռուբենին ֆիզիկական նամակ ուղարկելու համար:
3. Մանրամասներին տեղեկանալուց հետո՝ օգտվեք Ձեր փոստային ծառայությունից նամակն ուղարկելու համար և վճարեք փոստային անհրաժեշտ վճարները:
Ձեր աջակցության խոսքերը մեծ նշանակություն կունենան, և այս ժեստը Ռուբենին կհիշեցնի, որ մարդիկ իր կողքին են:
ՈՒՂԱՐԿԻՐ ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ՆԱՄԱԿ ՌՈՒԲԵՆԻՆ
Ձեր աջակցությունը հայտնեք՝ նամակ հղելով Ռուբենին և նրա ընտանիքին: Թեև Ռուբենը չի կարող նամակներ ստանալ բանտում, սակայն կկարողանա տեսնել Ձեր նամակներն ազատ արձակվելուց հետո։ Ուղարկե՛ք Ձեր նամակը lettertoruben@freearmenianprisoners.com հասցեին կամ սեղմեք ստորև նշված հղումը:
Եթե ցանկանում եք նամակ հղել անմիջապես Ռուբենին, քանի դեռ նա գտնվում է ապօրինի կալանքի տակ Բաքվում, ապա խնդրում ենք ծանոթանալ Բաժին 2-ում ներկայացված մանրամասն հրահանգներին:
ԳՐԵ՛Ք ՆԱԽԱԳԱՀ ԱԼԻԵՎԻՆ
Ներկայացրե՛ք Ձեր մտահոգությունները Ադրբեջանի նախագահ Ալիևին՝ օգտագործելով ստորև բերված հղման մեջ առկա նամակի ձևանմուշը և հասցեի մանրամասները:
ԳՐԵ՛Ք ԲԱՔՎՈՒՄ ՀԱՎԱՏԱՐՄԱԳՐՎԱԾ ՁԵՐ ԴԵՍՊԱՆԻՆ
Սեղմե՛ք ներքևում՝ ընտրելու Ձեր երկիրը և ստացեք էլեկտրոնային նամակի ձևանմուշ և կոնտակտային տվյալներ՝ հետևելու համար
ԳՐԵ՛Ք ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ՄԱՐԴՈՒ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՀԱՆՁՆԱԿԱՏԱՐԻՆ
Դուք կարող եք ձեր մտահոգությունը հայտնել Ադրբեջանի Մարդու իրավունքների հանձնակատարին` օգտագործելով ներքևի հղման մեջ նշված նամակի ձևանմուշը և հասցեն:
ՆԱՄԱԿ՝ ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ԳԼԽԱՎՈՐ ԴԱՏԱԽԱԶՈՒԹՅԱՆԸ
Դուք կարող եք բողոք հղել Ադրբեջանի Հանրապետության Գլխավոր դատախազությանը։ Խնդրում ենք նկատի ունենալ, որ սեղմելով ստորև նշված հղումը, Դուք կուղղորդվեք Գլխավոր դատախազության կայքէջ, որտեղ անհրաժեշտ կլինի ներկայացնել անձնագրային տվյալներ՝ Ձեր բողոքին ընթացքտալու համար։ Եթե Դուք նախընտրում եք չտրամադրել այս տեղեկությունը պետական կառույցին, ապա խորհուրդ ենք տալիս զերծ մնալ ստորև նշված կոճակը սեղմելուց։
Բողոքը ներկայացնելուց հետո՝ սեղմեք ստորև նշված կոճակը։ Սա կօգնի մեզ հետևելու ուղարկված նամակների քանակին։
ԱԴՐԲԵՋԱՆՑԻ ՊԱՇՏՈՆՅԱՆԵՐԻՆ ՈՒՂԱՐԿՈՒՄ ԵՆՔ ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ՆԱՄԱԿ
Դուք կարող եք ֆիզիկական նամակ ուղարկել կամ Ադրբեջանի Հանրապետության Մարդու իրավունքների հանձնակատարին (հասցե՝ AZ 1000, Ադրբեջան, Բաքու, Ուզեյիր Հաջիբեյլի 80, դարպաս N.2), կամ Ադրբեջանի Հանրապետության Գլխավոր դատախազություն (AZ 1001, Ադրբեջան, Բաքու, Նիգար Ռաֆիբեյլի 7): Ֆիզիկական նամակ ուղարկելու համար խնդրում ենք օգտվել Ձեր երկրի փոստային ծառայություններից և վճարել պահանջվող վճարները:
Նամակն ուղարկելուց հետո խնդրում ենք սեղմել ստորև նշված հաստատման կոճակը: Սա օգնում է մեզ հաշվարկել ուղարկված նամակների քանակը:
ԳՐԵ՛Ք ԲԱՔՎՈՒՄ ՀԱՎԱՏԱՐՄԱԳՐՎԱԾ ՁԵՐ ԴԵՍՊԱՆԻՆ
Գտեք ներքևում այն երկրների ցանկը, որոնք Ադրբեջանում դեսպանություններ ունեն։ Եթե Ձեր երկիրն այդ ցանկում չկա, ապա խնդրում ենք, կարող եք դիմել ՄԱԿ-ի գրասենյակ կամ Եվրամիության կամ Ձեր ընտրությամբ որևէ այլ դեսպանություն։ Որպես այլընտրանք՝ կարող եք նամակ հղել նախագահ Ալիևին՝ միանգամից սեղմելով «Գրե՛ք նախագահ Ալիևին» հղումը։
