Ադրբեջանում մարդու
իրավունքների խախտումները
Հայ բանտարկյալների կալանքի պայմանները խորապես մտահոգիչ են։ Ադրբեջանը չի տրամադրում պատշաճ տեղեկություն նրանց առողջության և կացության վերաբերյալ։ 2024 թվականի ապրիլին Ռուբեն Վարդանյանի հացադուլից հետո նրա ընտանիքը և միջազգային փաստաբանը տեղեկացան, որ նա պահվել է պատժախցում և ենթարկվել խոշտանգմանը հավասարազոր վերաբերմունքի։ Նրան երկու օրից ավելի թույլ չեն տվել ջուր խմել, խցում լույսը միացրած են թողել՝ խանգարելով քնել, ստիպել են կանգնած մնալ երկար ժամանակ։ Հատկապես մտահոգիչ է այն, որ Ռուբեն Վարդանյանին նաև թույլ չեն տվել կապվել իր փաստաբանի հետ ու պահել են արտաքին աշխարհից մեկուսացված կալանքի տակ։
2025 թվականի հունվարից ի վեր Բաքվի ռազմական դատարանը Ռուբեն Վարդանյանի գործով տասնյակ փակ նիստեր է անցկացրել՝ բացահայտորեն խախտելով միջազգային իրավունքը, որն արգելում է քաղաքացիական անձանց դատել ռազմական դատարաններում։ Գործընթացն ինքնին լի է եղել պատշաճ դատավարության կոպիտ չարաշահումներով. Ռուբեն Վարդանյանը բազմիցս բախվել է իր փաստաբանների հետ կոնֆիդենցիալ շփվելու սահմանափակումների, պաշտպանության միջնորդությունների կամայական մերժման, ընթացակարգային միտումնավոր ձգձգումների, ինչպես նաև՝ դատալեզվաբանական փորձաքննություն անցկացնելու թույլտվություն չտալու հետ կապված խնդիրների, չնայած այն հանգամանքին, որ մեղադրական եզրակացությունը լի է եղել թարգմանչական սխալներով։ Դատարանը նաև վարույթ է ընդունել ավելի քան 100 ենթադրյալ «տուժողի» վկայություններ, որոնք ամբողջությամբ ասեկոսեներ են եղել, բոլոր վկաներն էլ բացահայտ ընդունել են, որ երբեք չեն հանդիպել Ռուբեն Վարդանյանի հետ և չունեն որևէ տեղեկություն, որը կարող է ուղիղ ձևով նրան կապել հասցված ենթադրյալ վնասների հետ։ Բացի այդ, նրանք նաև ասել են, որ Ռուբեն Վարդանյանի ենթադրյալ ներգրավվածության մասին իրենք գիտեն միայն այն, ինչ իրենց ասել է Ադրբեջանի կառավարությունը։
